Aramice dili, başlangıçta Arami'ler olarak bilinen, eski Orta Doğu halkı tarafından konuşulan bir semitik dildir ve en çok İbranice, Süryanice ve Fenike dili ile yakınlığı bulunmaktadır.
Dini literatüre göre Nuh Peygamber'in torunlarından olan ve Suriye ülkesine eski adını veren Aram sözcüğünden türeyen Arami'lerin lisanı olarak Aramice, ilk olarak MÖ 11. yüzyılın sonlarında ortaya çıktı. MÖ 8. yüzyılda Asurlular tarafından ikinci bir dil olarak kabul edilmesi, yaşanan kitlesel sürgünler ve Aramice'nin Babil tüccarları tarafından bir lingua franca (ortak iletişim ve ticaret dili) olarak kullanılması dilin giderek yayılmasına hizmet etti. Böylece Aramice, MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda Orta Doğu'nun lingua franca'sı olarak Akadca'nın yerini yavaş yavaş almaya başladı. Akabinde Akamenid Pers İmparatorluğunun resmi dili oldu ki, bu Büyük İskender'in Pers fetihlerine kadar sürdü.
Bu dilin bazı lehçeleri, özellikle Filistin ve Suriye'de, Roma dönemine kadar ulaşmıştır. Aramice, MÖ 6. yüzyılda Yahudilerin konuşma dili olarak önemli ölçüde İbranice'nin yerini aldığı gibi, Kutsal Kitabın bazı bölümleri (örn. Babil ve Kudüs Talmudları) Aramice yazılmıştır. Hatta İsa ve Havarilerin de, Aramice konuştuklarına inanılmaktadır. Genel olarak halk arasında Aramice günlük konuşma dili olarak kullanılırken, İbranice din, devlet ve üst sınıfın yazı dili olarak kullanımaya devam etti. Ve Arapça'nın yerini aldığı MS 650'ye kadar geniş bir coğrafyada ve alanda kullanımda kalmaya devam etti.
Milattan sonraki ilk yüzyıllar süresince Aramice, Doğu ve Batı lehçesi olmak üzere iki kola ayrıldı. Batı Aramice lehçeleri Nebatice (Nebati halkı tarafından konuşulur), Palmira dili (Şam'ın kuzeydoğusunda Palmira İmparatorluğunda konuşulur), Hıristiyan Filistincesi ve Yahudi Aramice'sidir. Halen Suriye'de az sayıda köyde Batı Aramice lehçesi sayılan diller yer yer konuşula gelmektedir.
Doğu Aramice lehçeleri ise Süryanice, Sâbiîce (Mandaean), Neo-Asurca ve Babil Talmud Aramice'sini içerir. Bunlar arasından en önemlisi MS 3. ve 7. yüzyıllar arasında kapsamlı bir edebiyat dili olarak kullanılan Süryanice'dir. Sâbiîce ise aşağı Mezopotamya merkezli bir gnostik (gizemli tarikat) mezhebin lehçesiydi. Doğu Aramice hala Orta Doğu'daki birkaç küçük Hıristiyan grup tarafından konuşula gelmektedir.
Comments